गुलाब (फुलझाडांची लागवड)
![]() |
गुलाब (फुलझाडांची लागवड) |
गुलाब एक बारमाही, झुडुपी, काटेरी, अत्यंत सुंदर सुवासिक फुलांची वनस्पती आहे.
गुलाब :
जमीन : उत्तम निचरा होणारी , पोयट्याची जमीन निवडावी . क्षारयुक्त , चोपण जमिनीत गुलाब चांगले बहरत नाही . जमिनीचा सामू ( पी.एच. ) ६.० ते ७.५ च्या दरम्यान असावा .
अभिवृद्धी : नील गुलाबावर नोव्हेंबर – डिसेंबर महिन्यात डोळे भरून करावी .
पूर्वतयारी : लागवडीसाठी निवडलेल्या जमिनीची आडवी – उभी नांगरणी करून त्यातील हराळी व तणे वेचून काढावीत . त्यानंतर वखराच्या २-३ पाळ्या देऊन जमीन भुसभुशीत करावी .
नंतर जातीनुसार ६० * ६० सें.मी. अंतरावर ५० * ५० * ५० सें.मी. आकाराचे खड्डे खोदून पावसाळ्यापूर्वी कुजलेले शेणखत , पालापाचोळा व गाळाची माती टाकून खड्डे भरावेत . त्यासाठी हेक्टरी २७,७७७ झाडे लागतात .
लागवड : कलमी गुलाबाची लागवड पावसाळ्यात करणे योग्य आणि सोयीचे आहे . लागवडीकरिता सप्टेंबर – ऑक्टोबर हा काळ सुद्धा उत्तम आहे . पुढे थंडीच्या काळात लागवड टाळावी .
खते : हेक्टरी एकूण ६०० किलो नत्र , २०० किलो स्फुरद व २०० किलो पालाश खालील प्रमाणे विभागून द्यावे .
जून छाटणी नंतर १५० किलो नत्र , १०० किलो स्फुरद व १०० किलो पालाश व त्यानंतर एक महिन्याने १५० किलो नत्र प्रती हेक्टरी द्यावे . नोव्हेंबर छाटणीनंतर सुद्धा वरील प्रमाणेच खते द्यावीत .
ओलीत : पावसाळ्यात पाणी नसताना १५ दिवसांनी , हिवाळ्यात १० ते १२ दिवसांनी आणि उन्हाळ्यात ५ ते ७ दिवसांनी पाण्याच्या पाळ्या द्याव्यात .
जाती : गुलाबाच्या अनेक जाती आणि प्रकार पाहता मुख्य उद्देश डोळ्यासमोर ठेवून योग्य जातीची निवड करावी .
लाल : पापा मिलांद , सोफिया लॉरेन्स , ख्रिश्चन डायर , एव्हान , मिस्टर लिंकन , क्रिमसन ग्लोरी , ग्लॅडिएटर , टोरो इत्यादी .
पिवळा : लांडोरा , गंगा , किंग्ज रॅमसन , सनकिंग , समर सनशाईन , होकोटू , माबेला , डच गोल्ड इत्यादी .
गुलाबी : फर्स्ट प्राईज , क्विन एलिझाबेथ , मारिया कॅलस , फ्रेंडशीप , डॉ . बी.पी. पाल ,मृणालिनी , पीटर फॅकन फिल्ड ,
पांढरा : जॉन एफ केनेडी , व्हिगों , जवाहर , व्हाईट मास्टर पीस , पास्कली , गार्डन पार्टी डॉ . होमी भाभा , लुशियाना .
निळा व जांभळा : ब्ल्यू मून , लेडी एक्स , निलांबरी , पॅराडाईज .
केशरी : समर हॉलिडे , फोकलोर , लारा , सुपर स्टार
बहुरंगी : डबल डिलाईट , पीस , सी पर्ल , अमेरिकन हेरिटेज , लव्ह , अभिसारिका , टाटा
सुगंधित : ओकलाहोमा , सुगंधा , क्रिमसन ग्लोरी , अॅवान , आयफेल टॉवर , परफ्यूम डिलाईट . आपल्या भागात फोकलोर , रेड मास्टर पीस , सुपर स्टार , ग्लॅडिएटर , पॅराडाईज , टोरो , हॉनर , लव्हस्टोरी , लांडोर या जातीपासून फुलांचे चांगले उत्पन्न मिळत असून या जातीची फुले आकर्षक दिसतात .
आंतरमशागत : नियमित खुरपणी करून तणे काढावीत . मुळ्याजवळील माती मोकळी करणे महत्त्वाचे आहे . तसेच खुंटावरील फूट वेळोवेळी काढावी .
काढणी व हंगाम : फुले उमलण्यापूर्वीच सिकेटरने दांडीसहीत काढावी . फुले काढून त्यांचा टांडा पाण्यात ठेवल्यानंतर १ सें.मी.चा खालील भाग पाण्यातच कापावा .
छाटणी : आपल्या हातावरणात प्रामुख्याने जून व नोव्हेंबरमध्ये छाटणी करावी . हेक्टरी उत्पादन : गुलाबाचे जाती , वय व अंतरानुसार प्रती झाड प्रति वर्षी ५० ते ८० पुरालाचे उत्पादन मिळते