वनशेतीच्या दृष्टीने वनवृक्षांच्या लागवडीचे तंत्र
![]() |
बांबू – वनशेतीच्या दृष्टीने वनवृक्षांच्या लागवडीचे तंत्र |
बांबू
प्रचलित नांव : बांबू
शास्त्रीय नाव : डेंड्रोकॅलामस स्ट्रिक्टस .
हवामान : शुष्क ते दमट , पर्जन्यमान ७५० ते ५००० मि.मी.
जमिनीची निवड : गाळाची , रेती मिश्रित गाळाची व उत्तम निचऱ्याच्या भुसभुशीत जमिनीत बांबूची वाढ चांगली होते .
रोपाची लागवड : उन्हाळ्यात खोदून ठेवलेल्या व चांगली माती व शेणखताच्या मिश्रणाने भरून ठेवलेल्या ४५*४५*४५ सें.मी. आकाराच्या खड्डयात रोपांची पावसाळ्यात लागवड करावी .
रोपातील अंतर : बांबूची लागवड ५*५ मीटर अंतरावर करावी . या पद्धतीने हेक्टरी ४०० झाडे बसतात .
आंतरमशागत : सागाप्रमाणे आंतरमशागत करावी .
ओलीत : कोरडवाहू लागवडीत बांबूच्या बेटात फक्त पावसाळ्यातच नवीन बांबू येतात . त्यास ओलीत दिल्यास वर्षभर नवीन बांबू निघत राहतात व बांबूची संख्या वाढत राहते . वर्षभर ओलिताची सोय असल्यास बांबूचे कोरडवाहूपेक्षा ३ ते ५ पटीने जास्त उत्पादन येते . त्याकरिता ओलीत उपलब्ध असल्यास द्यावे .
कापणी : बांबूची कापणी लागवडीनंतर चवथ्या वर्षापासून करता येते . बांबूचे आयुष्य ३५ वर्षाचे असल्याने तोपर्यंत बांबूची कापणी करता येते . फक्त पक्व व पिवळे झालेले बांबू काढावेत .
उत्पादन : कोरडवाहूमध्ये प्रत्येक बांबू बेटापासून ४ ते ५ बांबू दरवर्षी मिळतात . ओलितामध्ये १५ ते २० बांबू दरवर्षी मिळू शकतात .
उपयोग : बासे , लहान इमारतीमाल , मृदसंधारण , कागदाच्या लगद्यासाठी , कुटीर उद्योग , पाल्यापासून गुरांना चारा इत्यादी .